Trong bộ sưu tập các dòng rượu nổi tiếng của xứ sở Nhật Bản, cả rượu Sake và Shochu đều giữ một vị trí quan trọng trong văn hóa đất nước và được người dân địa phương cũng như du khách yêu thích. Những người mới bắt đầu tìm hiểu thường gặp khó khăn khi nhận biết hai loại rượu này. Vậy nên, trong bài viết hôm nay, QKAWine sẽ đưa bạn khám phá sự khác nhau giữa rượu Sake và Shochu, đi sâu vào các đặc tính của Sake và Shochu, và mang đến những kinh nghiệm thực tế để phân biệt giữa hai loại khi chọn mua rượu Nhật.
Nội dung chính
Tìm hiểu về rượu Sake
Sake là một loại rượu gạo của Nhật Bản. Hiểu rõ các thành phần, quy trình sản xuất bia và nghệ thuật thưởng thức rượu Sake sẽ dẫn lối bạn đắm chìm trong di sản văn hóa Nhật Bản.
Rượu Sake được làm từ gì?
Sake thường được sản xuất bằng loại gạo được gọi là sakamai, khác với loại gạo thông thường. Sakamai có hạt lớn hơn, giàu tinh bột với hàm lượng protein thấp hơn, lý tưởng để sản xuất rượu Sake. Giống lúa này được trồng trọt cẩn thận để đảm bảo chất lượng và hương vị tốt nhất cho rượu.
Nước được sử dụng ở các giai đoạn khác nhau của quá trình sản xuất và là một thành phần quan trọng tạo nên hương vị của rượu Sake. Nhật Bản được thiên nhiên ưu đãi với nguồn tài nguyên nước ngọt dồi dào và mỗi vùng đều có nguồn nước độc đáo góp phần tạo nên hương vị riêng biệt cho rượu Sake của họ. Ngoài ra nấm Koji cũng được dùng khi lên men.
Quy trình làm rượu Sake
Nghệ thuật làm rượu Sake bao gồm một quá trình tỉ mỉ và lâu dài, đòi hỏi sự hiểu biết sâu sắc. Nhà sản xuất tiến hành xay xát gạo để loại bỏ lớp bên ngoài để lộ phần lõi tinh bột. Mức độ xay xát quyết định chất lượng và kiểu dáng của rượu Sake. Gạo sau khi xay xát được vo sạch và ngâm nước để chuẩn bị hấp. Hấp gạo làm mềm hạt và kích hoạt các enzyme quan trọng cho quá trình lên men. Cơm sau khi được hấp chín sẽ được trộn với koji, một loại bào tử nấm mốc.
Tiếp theo là giai đoạn lên men, trong đó hỗn hợp koji, gạo và nước được kết hợp với men. Nấm men chuyển hóa đường thành rượu, tạo ra hương vị độc đáo. Quá trình lên men có thể kéo dài từ vài tuần đến vài tháng, tùy thuộc vào đặc tính mong muốn của rượu Sake.
Sau khi lên men, rượu Sake được ép để tách chất lỏng ra khỏi chất rắn, tạo ra chất rượu trong và tinh tế. Một số loại rượu Sake cao cấp trải qua các bước bổ sung như thanh trùng, lọc hoặc ủ để tăng hương vị và mùi thơm. Cuối cùng, rượu Sake thường được pha loãng với nước để đạt được nồng độ cồn mong muốn trước khi đóng chai.
Cách thưởng thức rượu Sake
Rượu Sake không chỉ là đồ uống, đó là một trải nghiệm đáng được thưởng thức và đánh giá cao. Cách uống rượu Sake tựa như một bộ quy tắc thường thức in hằn trong tâm trí người Nhật:
- Rượu Sake có thể được phục vụ lạnh, ở nhiệt độ phòng hoặc hâm nóng. Phạm vi nhiệt độ khác nhau làm nổi bật các khía cạnh khác nhau trong hương vị của rượu Sake. Nhiệt độ lạnh hơn nhấn mạnh đặc tính sảng khoái và giòn, rượu Sake ấm sẽ mang lại hương đất và làm dậy lên mùi thơm tinh tế.
- Khi phục vụ rượu Sake, người ta thường sử dụng một chiếc cốc sứ nhỏ gọi là masu hoặc ly chuyên dùng cho rượu Sake gọi là choko. Rót rượu Sake nhẹ nhàng, đổ đầy cốc khoảng 70%. Nên giữ cốc bằng đế hoặc cạnh ly để tránh truyền nhiệt cho rượu Sake bằng tay.
- Để cảm nhận trọn vẹn hương vị, hãy uống từng ngụm nhỏ và thưởng thức hương vị. Hãy chú ý đến vị ngọt, vị chua và vị umami tinh tế hòa quyện vào nhau một cách hài hòa, tạo nên một thức uống cân bằng và phức tạp.
- Kết hợp rượu Sake với ẩm thực truyền thống của Nhật Bản có thể nâng cao trải nghiệm hơn nữa, để các hương vị bổ sung cho nhau. Sake có thể kết hợp với các món truyền thống như Sushi, món tráng miệng hoặc món Á.
Tìm hiểu về rượu Shochu
Trong các loại rượu mạnh truyền thống của Nhật Bản, một loại đồ uống nổi bật vì tính linh hoạt và hương vị độc đáo là rượu Shochu. Bắt nguồn từ kỹ thuật chưng cất cổ xưa, rượu Shochu đã được thưởng thức trong nhiều thế kỷ.
Rượu Shochu được làm từ gì?
Shochu được chế tác từ nhiều nguyên liệu cơ bản khác nhau, mỗi nguyên liệu mang lại những đặc điểm riêng biệt cho sản phẩm Shochu cuối cùng. Các nguyên liệu cơ bản phổ biến nhất là lúa mạch, khoai lang, gạo và kiều mạch.
Shochu cũng có thể được làm từ các nguyên liệu khác như đường nâu hoặc hạt dẻ. Sự đa dạng về thành phần cơ bản này tạo ra nhiều hương vị và kết cấu khác nhau trong rượu Shochu, mang đến hương vị thực sự quyến rũ.
Quy trình làm rượu Shochu
Quá trình làm rượu Shochu là một công việc thủ công cẩn thận và chính xác, đòi hỏi sự chú ý đến từng chi tiết ở mọi công đoạn. Tùy thuộc vào thành phần cơ bản được chọn, tinh bột bên sẽ được chuyển hóa thành đường trước khi lên men. Nếu dùng khoai lang, củ được hấp chín và sau đó hỗn hợp nghiền được lên men bằng nấm mốc koji – chất xúc tác để chuyển hóa tinh bột thành đường có thể lên men.
Sau khi lên men, chất lỏng được chưng cất để tạo ra rượu Shochu. Quá trình chưng cất này bao gồm việc đun nóng hỗn hợp lên men để tách rượu khỏi nước và các tạp chất khác. Quá trình chưng cất trong sản xuất rượu Shochu thường được thực hiện trong nồi tĩnh, tạo ra rượu sạch và có hương vị.
Sau khi chưng cất, Shochu thường được ủ để tăng hương vị và độ phức tạp của nó. Một số loại được tiêu thụ ngay sau khi chưng cất, một số loại khác được ủ trong thùng gỗ để tạo ra hương vị mượt mà và tinh tế hơn. Thời gian lão hóa có thể kéo dài từ vài tháng đến vài năm, tùy thuộc vào đặc tính mong muốn của rượu Shochu. Cuối cùng, Shochu được dán nhãn và đóng chai.
Cách thưởng thức rượu Shochu
Để thực sự đánh giá cao sức hấp dẫn của rượu Shochu, người tiêu dùng phải biết cách thưởng thức rượu đúng cách:
- Shochu có thể được phục vụ theo nhiều cách khác nhau như dùng với đá, pha loãng với nước hoặc pha vào cocktail tùy thuộc vào sở thích cá nhân và đặc điểm của loại Shochu.
- Người Nhật thường phục vụ Shochu bằng bình ochoko với cốc nhỏ bằng gốm hoặc thủy tinh. Ochoko kiểm soát lượng rượu và để người uống thưởng thức hương vị một cách chậm rãi. Giữ cốc ở đáy cốc, để rượu Shochu ấm dần trong tay bạn.
- Uống chậm và đánh giá hương vị Shochu tinh tế. Rượu sẽ có nốt hương đất và vị béo ngậy của lúa mạch hoặc ngọt mặn nhẹ của khoai lang, bộc lộ bản chất của thành phần cơ bản được dùng.
- Hương vị tinh tế của Shochu có thể bổ sung cho nhiều nền ẩm thực khác nhau, từ các món ăn truyền thống của Nhật Bản đến các món ăn quốc tế.
Sự khác nhau giữa rượu Sake và Shochu
Sake và Shochu là hai loại đồ uống mang tính biểu tượng của Nhật Bản đã làm say lòng người nhờ hương vị riêng biệt và ý nghĩa văn hóa. Mặc dù đều có nguồn gốc sâu xa từ truyền thống và nghề thủ công Nhật Bản, nhưng có một số đặc điểm chính khiến chúng trở nên khác biệt:
Quy trình sản xuất
Quy trình sản xuất rượu Sake và rượu Shochu khác nhau đáng kể, dẫn đến hương vị và đặc tính riêng biệt trong mỗi loại đồ uống.
Rượu Sake được sản xuất thông qua quá trình sản xuất – chuyển đổi tinh bột thành đường và lên men những loại đường đó thành rượu. Gạo được đánh bóng để loại bỏ lớp vỏ bên ngoài, để lại phần lõi tinh bột, sau đó trộn với khuôn koji và men. Hỗn hợp này trải qua quá trình lên men, tạo ra rượu Sake.
Shochu được sản xuất thông qua quá trình chưng cất. Các nguyên liệu cơ bản như lúa mạch, khoai lang hoặc gạo được lên men bằng khuôn koji để chuyển tinh bột thành đường có thể lên men. Sau đó, hỗn hợp nghiền thu được sẽ được chưng cất để chiết xuất rượu, tạo ra rượu mạnh trong trẻo với hương vị độc đáo.
Vùng khí hậu
Khí hậu nơi rượu Sake và Shochu được sản xuất theo truyền thống cũng đóng một vai trò quan trọng trong đặc tính và hương vị của chúng.
Sản xuất rượu Sake tập trung ở những vùng lạnh của Nhật Bản cụ thể là các tỉnh phía bắc như Niigata và Akita. Những khu vực này có nhiệt độ lạnh hơn và tuyết rơi nhiều vào mùa đông giúp duy trì quá trình lên men chậm và ổn định, tạo ra loại rượu Sake sạch và tinh tế với hương vị tinh tế.
Sản xuất rượu Shochu lại nổi bật ở những vùng ấm hơn của Nhật Bản như Kyushu và Okinawa. Những khu vực này có khí hậu cận nhiệt đới, đặc trưng bởi nhiệt độ và độ ẩm cao đẩy nhanh quá trình lên men và ảnh hưởng đến quá trình trưởng thành, dẫn đến nhiều loại hương vị hơn trong rượu Shochu.
Nguyên liệu
Một trong những khác biệt đáng kể nhất giữa rượu Sake và rượu Shochu nằm ở thành phần cơ bản của hai loại rượu này.
Sake chủ yếu dựa vào một loại gạo cụ thể gọi là sakamai, được chọn dựa trên kích cỡ, hàm lượng tinh bột và khả năng phù hợp để nấu rượu. Gạo được đánh bóng để loại bỏ các lớp bên ngoài. Nguyên liệu còn có nước, có nguồn gốc từ các vùng khác nhau và định hình hương vị của rượu Sake theo vùng.
Shochu có đa dạng các thành phần cơ bản hơn. Phổ biến nhất là lúa mạch, khoai lang, gạo và kiều mạch hoặc thành phần khác như đường nâu hoặc hạt dẻ. Mỗi thành phần cơ bản mang lại hương vị và kết cấu độc đáo, tạo nên nhiều loại rượu Shochu đa dạng.
Mùi vị
Sự khác nhau giữa rượu Sake và Shochu có lẽ rõ nét nhất chính là nằm ở mùi vị của từng loại.
Rượu Sake thể hiện nhiều hương vị khác nhau, từ hương hoa và trái cây đến vị đất và vị umami đậm đà, ảnh hưởng từ các yếu tố như gạo và nước được dùng. Sake thường được yêu thích vì hương vị tinh tế và cân bằng, khiến nó trở thành sự lựa chọn tao nhã cho những ai đang tìm kiếm trải nghiệm uống rượu nhẹ nhàng và nhiều sắc thái.
Shochu có hương vị đậm đà hơn, phong phú và đa dạng hơn do có nhiều nguyên liệu cơ bản được sử dụng trong quá trình sản xuất. Tùy thuộc vào thành phần, rượu Shochu có hương vị riêng từ vị đậm đà đến vị ngọt và mặn. Sake thường được yêu thích vì hương vị tinh tế và cân bằng, phục vụ cho những người đánh giá cao hương vị đậm đà và khác biệt.
Nồng độ cồn
Là một đặc tính quan trọng của các loại đồ uống có cồn nói chung, một sự khác biệt đáng kể giữa rượu Sake và rượu Shochu nằm ở nồng độ cồn.
Sake thường có hàm lượng cồn dao động từ 15% đến 20% theo thể tích. Một số loại rượu Sake dưới mức tiêu chuẩn – mang lại trải nghiệm uống rượu nhẹ nhàng và dễ tiếp cận hơn, những loại rượu khác có thể mạnh và đem lại hương vị nồng nàn hơn. Nồng độ cồn thấp hơn của rượu Sake rất phù hợp để nhấm nháp từ từ để vị lan tỏa.
Shochu thường có nồng độ cồn cao hơn so với rượu Sake. Nó thường dao động từ 25% đến 45% theo thể tích, mang lại cho Shochu cường độ đặc trưng và hương vị. Nồng độ cồn cao hơn của Shochu tạo thêm hương vị đậm đà, khiến nó trở thành một loại rượu linh hoạt để thưởng thức nguyên chất hoặc kết hợp với cocktail.
Hướng dẫn cách phân biệt rượu Sake và rượu Shochu
Sake và Shochu, hai loại rượu mạnh được yêu thích của Nhật Bản, có vô số kiểu dáng và nhãn hiệu chai nên việc phân biệt chúng có khá khó khăn. Ngay dưới đây, QKAWine sẽ cung cấp cho bạn hướng dẫn phân biệt sự khác nhau giữa rượu Sake và Shochu.
Các nhãn thường ghi rõ thông tin giúp xác định đúng loại rượu bên trong. Bạn có thể tìm thấy dòng chữ “Sake” hoặc “Shochu” được in nổi bật trên nhãn. Nhãn rượu Sake thường bao gồm các thông tin bổ sung như loại Sake cụ thể, tên nhà máy và khu vực sản xuất. Nhãn rượu Shochu cho biết thành phần cơ bản được sử dụng,như lúa mạch, khoai lang hoặc gạo chưng cất một lần hay chưng cất nhiều lần.
Chai rượu Sake và rượu Shochu thường khác nhau về hình dạng và kích thước, là một trong những dấu hiệu trực quan phân biệt giữa hai loại chai này. Chai rượu Sake thường cao và mảnh mai, giống chai rượu vang, có cổ dài và thanh lịch để ngăn nhiệt từ bàn tay con người làm ấm rượu Sake, vì theo truyền thống, rượu được phục vụ ở nhiệt độ phòng hoặc hơi lạnh. Chai Shochu có thể khác nhau về hình dạng và kích thước, tùy thuộc vào thương hiệu và khu vực. Chai có thể ngắn hơn và rộng hơn, giống như chai rượu Whisky hoặc có thiết kế độc đáo phản ánh đặc điểm và lịch sử của nhà máy chưng cất.
Một yếu tố quan trọng khác cần xem xét khi phân biệt giữa chai rượu Sake và chai Shochu là tỷ lệ cồn. Rượu Sake thường có nồng độ cồn dao động từ 15% đến 20% theo thể tích, đôi khi có thể đạt mức cao hơn. Shochu thường có hàm lượng cồn cao hơn, dao động từ 25% đến 45% theo thể tích.
Lời kết
Phân biệt được sự khác nhau giữa rượu Sake và Shochu là điều cần thiết đối với những người yêu thích các dòng rượu Nhật Bản. Mặc dù cả hai loại đồ uống đều có nguồn gốc từ Nhật nhưng chúng lại có những đặc điểm riêng khiến chúng trở nên khác biệt. Sake, một loại rượu gạo, được biết đến với hương vị êm dịu và tinh tế phù hợp với người thích uống rượu tinh tế, nhẹ nhàng. Shochu là một loại rượu chưng cất, mang lại nhiều hương vị đa dạng và có thể được làm từ nhiều nguyên liệu khác nhau. Nắm bắt các điểm khác biệt và đọc kỹ thông tin trên nhãn có thể giúp bạn nhanh chóng phân biệt và lựa chọn rượu một cách thông minh.
