Rượu Rum, Rhum Agricole và Cachaca đều được chưng cất từ mía, nhưng mỗi loại lại mang đặc điểm riêng về quy trình sản xuất, hương vị và văn hóa thưởng thức. Bài viết này QKAWine sẽ giúp bạn hiểu rõ sự khác biệt và so sánh rượu Rum, Rhum Agricole và Cachaca để lựa chọn phù hợp với gu thưởng thức của mình.
Nội dung chính
1. Rượu Rum – Chất ngọt không đến từ đường
Khi nhắc đến rượu Rum, nhiều người thường nghĩ ngay đến một loại rượu ngọt, dễ uống, gợi nhớ đến nắng gió vùng nhiệt đới hay những ly cocktail sặc sỡ trên bãi biển. Nhưng bạn có biết: Rum không hề ngọt như bạn tưởng, ít nhất là trong phiên bản nguyên bản của nó?
1.1. Rum được làm từ gì?
Rum cổ điển được chưng cất từ sản phẩm lên men của mía, cụ thể là mật rỉ đường (molasses), một loại si-rô đặc sánh, còn sót lại sau quá trình tinh luyện đường. Ở Mỹ và nhiều nước khác, một điều kiện bắt buộc là Rum phải được làm từ cây mía, không chấp nhận nguyên liệu từ củ cải đường.
1.2. Rum rất đa dạng – Không có quy chuẩn cố định
Không giống như nhiều loại rượu khác có tiêu chuẩn chặt chẽ, Rum lại rất “linh hoạt”. Nó có thể:
- Được sản xuất ở bất cứ đâu trên thế giới.
- Có hoặc không được ủ trong thùng gỗ.
- Có thể thêm hương liệu như caramel, gia vị, hoặc thậm chí thêm đường.
- Được đóng chai với màu trong suốt, màu vàng, hoặc đen tùy ý nhà sản xuất.
Nguồn gốc của Rum thường được cho là bắt đầu từ vùng Tây Ấn vào thế kỷ 17, nhưng đến nay, bất kỳ quốc gia nào cũng có thể sản xuất Rum và xây dựng tiêu chuẩn riêng cho sản phẩm của họ.
1.3. Rượu Rum không thực sự “ngọt”
Nghe có vẻ lạ, nhưng bản thân Rum không có vị ngọt, vì phần đường trong mật rỉ đã được lên men hoàn toàn trước khi chưng cất. Vị ngọt bạn cảm nhận được thường đến từ đường được thêm vào sau hoặc từ hương liệu nhân tạo như caramel, đặc biệt trong các loại Rum giá rẻ muốn tạo cảm giác như đã được ủ gỗ lâu năm, trong khi thực chất không phải vậy.
1.4. Từ “Rum rẻ tiền” đến siêu cao cấp
Thị trường Rum rất rộng, từ những loại rẻ tiền, nhạt nhòa, được các chuyên gia đánh giá là “một màu”, cho đến những phiên bản cao cấp, được ủ lâu năm với hương vị đậm đà, phức tạp và đáng để nhâm nhi chậm rãi.
Một điểm đáng chú ý: Người tiêu dùng ngày càng sành điệu hơn. Theo thống kê của Hội đồng Rượu Chưng Cất Hoa Kỳ, trong năm 2017, dù tổng lượng tiêu thụ Rum không tăng, nhưng lượng Rum cao cấp (trên 175 USD/chai) lại tăng tới 10% so với năm trước. Một dấu hiệu rõ ràng cho thấy người uống đang dần chuyển sang những trải nghiệm chất lượng, có chiều sâu, thay vì chỉ tìm đến cảm giác “dễ uống”.
Ông David Ozgo, chuyên gia kinh tế trưởng của Hội đồng, từng nhận xét:
“Người tiêu dùng trưởng thành, đặc biệt là giới trẻ thế hệ millennials, đang ngày càng quan tâm đến các sản phẩm rượu cao cấp và siêu cao cấp.”
Không chỉ với Rum, mà đây là xu hướng chung đang lan rộng trong thị trường đồ uống có cồn, từ rượu mạnh đến bia thủ công.
2. Rhum Agricole – Loại rượu Rum “tươi sống” từ nước mía nguyên chất
Trong thế giới rượu Rum đầy đa dạng, có một dòng Rum rất đặc biệt mà những người yêu rượu thủ công không thể bỏ qua, Rhum Agricole. Ngay từ cái tên đã gợi cảm giác “nông nghiệp”, và đúng vậy, loại rượu này được làm trực tiếp từ nước mía tươi ép, thay vì từ mật rỉ như Rum thông thường.
2.1. Rhum Agricole là gì? Khác gì với Rum truyền thống?
Điểm khác biệt lớn nhất của Rhum Agricole chính là nguyên liệu. Nếu Rum cổ điển được chưng cất từ sản phẩm phụ của mía (thường là mật rỉ sau khi tinh luyện đường), thì Rhum Agricole được chưng cất trực tiếp từ nước mía tươi, tức là ép mía lấy nước, lên men rồi chưng cất, không qua bất kỳ công đoạn tinh luyện nào.
Loại rượu này phổ biến tại các vùng nói tiếng Pháp ở Caribe, đặc biệt là đảo Martinique, nơi được xem là cái nôi khai sinh của Rhum Agricole sau khi ngành sản xuất đường trên đảo sụp đổ vào thế kỷ 19 do sự cạnh tranh từ Nam Mỹ.
Nhiều người lầm tưởng rằng chỉ có Martinique mới được sản xuất Rhum Agricole, nhưng thực tế bất kỳ ai cũng có thể sản xuất và bán loại rượu này. Tuy nhiên, chỉ những sản phẩm được chưng cất từ nước mía tươi trên đảo Martinique, theo đúng quy chuẩn nghiêm ngặt, mới được phép gắn nhãn “Rhum Agricole AOC Martinique”, tương tự như các loại rượu vang có chứng nhận xuất xứ tại Pháp.
2.2. Vị rượu như thế nào?
Rhum Agricole thường được mô tả là có hương vị thảo mộc, tươi xanh và hơi “funky” (nồng, lạ miệng). Bởi vì nguyên liệu quá nguyên bản, nên người uống có thể cảm nhận rõ ràng “terroir”, tức là đặc tính vùng miền của nguyên liệu.
Jason Elliott, quản lý của quán bar The Franklin ở Philadelphia, gọi Rhum Agricole là một loại rượu “đa năng”, và chia sẻ rằng:
“Hương vị thực vật nhẹ nhàng của Rhum Agricole rất hợp với các loại cocktail có hương vị phức tạp.”
2.3. Tương lai tươi sáng cho Rhum Agricole
Mặc dù hiện tại Rhum Agricole chưa phổ biến rộng rãi, nhưng theo Suzanne Long, người sáng lập Học viện Rum tại vùng Vịnh San Francisco, loại rượu này đang dần có chỗ đứng vững chắc hơn.
Bà cho biết:
“Khác với hơn 10 năm trước, khi người ta vẫn chuộng các loại Rum ngọt ngào, thì ngày nay xu hướng đã thay đổi. Người tiêu dùng bắt đầu tìm đến những hương vị khô hơn, mạnh mẽ hơn và không ngại thử những thứ ‘lạ miệng’. Sự phát triển của phong trào rượu thủ công đã thay đổi khẩu vị của chúng ta và đó là một chiến thắng văn hóa cho Rhum Agricole.”
Rhum Agricole là minh chứng cho sự thuần khiết và chân thật trong rượu chưng cất. Nếu bạn đã quen với những ly cocktail ngọt lịm từ Rum thông thường, hãy thử một lần bước vào thế giới thảo mộc, xanh mát và đậm chất thiên nhiên của Rhum Agricol, biết đâu bạn sẽ “nghiện” từ ngụm đầu tiên.
3. Cachaca – “Linh hồn” của Brazil trong từng giọt rượu
Nếu rượu Rum là biểu tượng của Caribe, thì ở Brazil, người dân có niềm tự hào riêng mang tên Cachaca, một loại rượu mạnh được coi là quốc tửu của đất nước này. Và dù ít được biết đến tại Việt Nam, Cachaca đang dần khẳng định vị trí trên bản đồ rượu thế giới, sẵn sàng cạnh tranh với các dòng Rum và Rhum Agricole truyền thống.
3.1. Cachaca là gì?
Giống như Rhum Agricole, Cachaca được chưng cất từ nước mía tươi ép. Tuy nhiên, nước mía phải trải qua quá trình lên men trước khi chưng cất, tương tự như cách làm Rum. Độ cồn của Cachaca dao động từ 38% đến 48%, thấp hơn so với nhiều loại Rum truyền thống.
Tuy là một loại rượu “anh em” với Rum, nhưng Cachaca có bản sắc riêng, từ nguồn gốc, cách ủ, hương vị cho đến văn hóa thưởng thức.
3.2. Hương vị đặc trưng của Brazil
Cachaca có thể mang vị thô, mạnh lúc đầu, sau đó là hương đất, thảo mộc và hoa cỏ, rất sống động và khó đoán. Sự đa dạng đến từ con số hơn 5.000 nhà chưng cất (phần lớn là quy mô gia đình) trải dài từ Bắc vào Nam Brazil, cùng với việc sử dụng hơn 30 loại gỗ bản địa khác nhau để ủ rượu, tạo nên một phổ hương vị vô cùng phong phú.
Ông Carlos Lima, giám đốc Viện Cachaca Brazil, cho biết:
“Chúng tôi sử dụng rất nhiều loại gỗ đặc trưng của từng vùng, như amburana, jequitibá, amendoim (gỗ tím), balsam, ipê, freijó, eucalyptus, castanheira… và còn nhiều loại khác nữa ngoài gỗ sồi truyền thống.”
Theo ông, chính điều này làm nên sự đa dạng và chiều sâu đáng kinh ngạc trong hương vị của Cachaca.
3.3. Lịch sử lâu đời – Trước cả Tequila, Rum hay Bourbon
Dù hiện tại Hoa Kỳ vẫn xếp Cachaca vào nhóm phụ của Rum (điều mà ông Lima đang đấu tranh để thay đổi), họ cũng là một trong số ít quốc gia công nhận Brazil là nơi duy nhất có quyền sản xuất chính danh loại rượu này.
Cachaca được cho là loại rượu chưng cất đầu tiên tại châu Mỹ Latinh, ra đời vào khoảng năm 1516–1532 tại một nhà máy đường ven biển Brazil, sớm hơn cả Tequila, Pisco, Bourbon hay Rum. Với chiều dài bờ biển hơn 4.600 km, lịch sử Cachaca gắn chặt với hình ảnh của những cánh đồng mía bạt ngàn và văn hóa nông nghiệp của xứ sở Samba.
3.4. Không chỉ có Caipirinha
Người Mỹ và phần lớn thế giới biết đến Cachaca qua cocktail nổi tiếng Caipirinha, sự kết hợp đơn giản giữa rượu, đường và chanh, nhưng rất “bắt vị”. Tuy nhiên, những chai Cachaca ủ lâu năm (aged Cachaca) có thể được thưởng thức trực tiếp như một loại rượu mạnh cao cấp, hoặc dùng thay thế rượu nền trong các cocktail cổ điển như Mojito, Martini hay Margarita để tạo nên phiên bản mới lạ hơn.
Từ cách làm truyền thống đến hương vị giàu bản sắc, từ lịch sử lâu đời đến sự bùng nổ sáng tạo hiện đại, Cachaca xứng đáng có mặt trên bàn rượu của bất kỳ ai yêu thích rượu thủ công và muốn khám phá những câu chuyện ẩn sau từng giọt men.
Dù cùng xuất phát từ cây mía, Rum, Rhum Agricole và Cachaca đại diện cho ba phong cách rượu khác biệt, từ vị ngọt êm dịu, thảo mộc thanh mát đến hương đất đậm đà. Việc hiểu rõ từng loại không chỉ giúp bạn thưởng thức trọn vẹn hơn mà còn mở ra nhiều lựa chọn sáng tạo trong pha chế và sưu tầm rượu thủ công.
Nội dung liên quan:
