Trong thế giới Whisky chắc hẳn bạn đã từng nghe qua tên gọi Whisky khói. Loại Whisky này không chỉ mang lại hương vị mạnh mẽ, đặc trưng như các loại Whisky thông thường, nó còn để lại ấn tượng bởi hương thơm của khói than bùn đầy lưu luyến sau mỗi lần sử dụng. Vậy rượu Whisky khói là gì? Chúng có nguồn gốc và lịch sử ra sao? Bài viết dưới đây QKAWine sẽ cùng bạn tìm hiểu.
Nội dung chính
Whisky khói là gì?
Whisky khói là một thuật ngữ được dùng để chỉ những chai Whisky có phảng phất hương vị khói nhẹ của than bùn khi đốt. Hương vị khói này xuất phát từ quá trình sấy khô lúa mạch trước khi lên men, sử dụng than bùn đốt như nhiên liệu.
Tùy vào thời gian tiếp xúc với khói mà lượng khói trong hương vị rượu sẽ có sự khác nhau, độ khói này được đo bằng đơn vị triệu phenol – PPM (Parts per million), PPM càng cao thì rượu càng đậm vị khói.
Nguồn gốc và lịch sử rượu Whisky khói
Whisky khói có nguồn gốc từ vùng Islay, Island và các khu vực có nhiều mỏ than bùn của Scotland. Theo một số sổ sách ghi chép, rượu xuất hiện lần đầu tiên vào thế kỷ 16, còn có tên gọi khác là “Peated Whisky”, được hình thành thông qua quá trình sử dụng than bùn để sấy khô lúa mạch.
Whisky khói được hình thành chủ yếu do điều kiện khí hậu và môi trường tự nhiên tại vùng Islay. Đây là vùng có nguồn cung dồi dào về một loại đất chứa cây cỏ và các thực vật đã phân hủy có tên gọi là peat. Loại đất này trải qua quá trình phân hủy dưới áp lực của độ ẩm và nhiệt độ, sau đó được sử dụng để sấy khô mạch nha, tạo hương vị khói trong quá trình chưng cất Whisky.
Giai đoạn ban đầu, Whisky không được đánh giá cao vì mùi vị mạnh mẽ và hương khói nồng của nó. Tuy nhiên, theo thời gian, hương vị đặc trưng của nó đã dần trở nên phổ biến và được yêu thích bởi những người sành rượu.
Trải qua nhiều giai đoạn cải tiến và phát triển, ngày nay Whisky khói đã trở thành một phần quan trọng trong văn hóa rượu Whisky của Scotland, được bày bán và tiêu thụ rộng rãi tại nhiều quốc gia trên thế giới.
Các loại Whisky khói nổi tiếng với hương vị tuyệt hảo
Whisky khói nổi tiếng bởi hương vị đậm đà, phức tạp. Nếu bạn đang có nhu cầu tìm mua rượu để thưởng thức nhưng phải đối mặt với quá lựa chọn, tham khảo một số chai rượu dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về khái niệm Whisky khói là gì và chọn lựa được cho mình chai rượu phù hợp:
Balvenie Peat Week
Balvenie Peat Week có nồng độ cồn 48.3%, thuộc phân loại Single Malt Scotch Whisky, được ủ trong thùng gỗ trong suốt 14 năm. Chai rượu này là sự kết hợp hoàn hảo giữa hương thơm nồng nàn của than bùn Speyside và hương vị cổ điển của Balvenie. Hầu hết các sản phẩm của nhà Balvenie không sử dụng khói peat để sản xuất mà áp dụng loại Whisky trong “Peat Week” để thử nghiệm.
Laphroaig Cairdeas Quarter Cask
Laphroaig Cairdeas Quarter Cask là chai rượu Whisky khói thuộc dòng Single Malt nổi tiếng của khu vực Islay. Rượu trưởng thành thông qua 2 lần ủ trong thùng Quarter Cask, mang đến hương vị mạnh mẽ, độc đáo của hương gió biển, cộng với nét cổ điển của vị gỗ sồi lão hóa lâu năm và mùi thơm của peat. Rượu có nồng độ cồn 48%, phù hợp với những ai ưa thích cảm giác đậm đà,
Ardbeg An Oa
Ardbeg An Oa là chai rượu nổi bật với sắc vàng hổ phách óng ả, được sản xuất bởi một trong những nhà chưng cất Single Malt Whisky lâu đời tại vùng Islay. Rượu mang hương vị đặc biệt của than bùn, khói mạnh, hạt tiêu đen, cà phê cháy và hương gỗ sồi Pedro Ximenez nguyên chất. Thưởng thức Ardbeg An Oa, người dùng còn có thể cảm nhận được vị giác tròn trịa của kẹo bơ cứng, chà là, hương chuối, hương hồi.
Ardbeg 10 Year Old
Ardbeg 10 Year Old thuộc sở hữu của thương hiệu Ardbeg, có nồng độ cồn tương đối cao 46%. Rượu nằm trong phân loại Single Malt Scotch Whisky có vị than bùn, nước biển mặn và hương khói đậm, mang đến cảm giác hài hòa, đầy ấn tượng trong vị giác khi thưởng thức.
Lagavulin 9 House Lannister
Lagavulin 9 House Lannister là chai rượu được chiết xuất từ lúa mạch và nước ngọt tại vùng Islay, sau đó trải qua quá trình ủ trong thùng gỗ sồi Mỹ suốt 9 năm. Rượu mang đến hương vị mặn mòi của biển cả, cùng chút cay nồng và hương khói đầy uyển chuyển, tạo nên một trải nghiệm thưởng thức tuyệt vời cho người sử dụng.
Lagavulin 16 Year Old
Lagavulin 16 Year Old là một chai rượu thuộc dòng Single Malt cổ điển, được yêu thích bởi hương vị khói đậm đà, mật độ khoảng 35 – 40 PPM. Rượu mang đến mùi hương đặc trưng của khói ngọt, than bùn, cộng thêm chút thanh dịu của mật ong và vị tảo biển của vùng Island.
Lagavulin 16 được mệnh danh là linh hồn thuần túy của dòng rượu Single Malt với dư vị ấm áp có được qua hơn 16 năm ủ trong thùng gỗ sồi.
Caol lla 12
Caol lla 12 là chai rượu được đánh giá có hương vị mang nhiều tầng hương của mạch nha, kết hợp với hương thơm của hoa, cùng mùi cay nhẹ của hương khói than bùn. Đây là xuất phát điểm hợp lý cho những ai muốn bắt đầu sử dụng rượu Whisky khói với cảm giác mạnh mẽ nhưng vô cùng cân đối, hài hòa.
Bruichladdich Octomore
Bruichladdich Octomore là chai rượu được làm hoàn toàn từ lúa mạch của vùng Scotland, có mức phenol cao, chạm mức 107 PPM, cùng nồng độ cồn 59.8%. Rượu mang hương vị thơm ngọt của vani, caramel, kẹo táo, cùng chút cay nhẹ của mùi khói, quả lý gai, hạt tiêu, gỗ sồi than. Thưởng thức chai rượu này, hậu vị của bạn sẽ được kéo dài bởi hương khói bùng, cộng với một chút gió biển lồng lộng.
Quy trình sản xuất rượu Whisky khói
Tìm hiểu Whisky khói là gì, chắc hẳn bạn cũng tò mò liệu chai rượu cổ điển có hương vị phức tạp này được sản xuất như thế nào. Dưới đây là tóm tắt một số bước chính trong quy trình sản xuất rượu Whisky khói:
Bước 1: Chuẩn bị nguyên liệu
Mạch nha là nguyên liệu chính để sản xuất Whisky khói, ngoài ra còn có sự góp mặt của than bùn, nấm men và thùng gỗ sồi để làm nên hương vị đặc trưng của rượu. Các nguyên liệu này được chọn lựa kỹ lưỡng và được giám định chất lượng nghiêm ngặt trước khi đưa và quá trình chế biến.
Bước 2: Phân hủy mạch nha
Mạch nha sau khi sơ chế sẽ được ngâm trong nước ấm đến khi nảy mầm và phân giải tinh bột thành đường. Tiếp sau đó, lớp vỏ mạch nha được loại bỏ, giữ lại wort – phần nước mạch có chứa đường.
Bước 3: Sấy khô mạch nha
Mạch nha được đưa vào sấy khô trong lò Kiln để đạt đến độ ẩm hợp lý (khoảng 25%). Trong lò sấy này peat được đốt lên để tạo hương khói, khói từ peat bao phủ mạch nha và hình thành hương vị tổng thể cho rượu Whisky khói. Đây được xem là bước quan trọng nhất trong toàn bộ quy trình.
Bước 4: Lên men
Wort sau khi sấy khô sẽ được đem đi xay và tiến hành hồ hóa (mạch nha chuyển hóa thành malted), cuối cùng được đưa vào thùng lên men, quá trình lên men diễn ra từ 48 – 72 tiếng để chuyển hóa đường thành cồn.
Bước 5: Chưng cất
Nước mạch nha sau khi lên men sẽ được đưa vào nồi chưng cất. Quá trình chưng cất thường diễn ra qua 2 giai đoạn. Mục đích của bước này là để tách cồn ra khỏi các tạp chất không mong muốn và tạo điều kiện cho hương khói và rượu ngưng tụ được hoàn lẫn vào nhau.
Bước 6: Lão hóa
Rượu sau cùng sẽ được chia vào các thùng gỗ sồi để lão hóa hoặc ủ kín. Quá trình ủ thường kéo dài từ vài năm cho đến vài thập kỷ để rượu hấp thụ được hương vị của gỗ sồi và trở nên mềm mượt hơn.
Cách thưởng thức rượu Whisky khói
Tìm hiểu Whisky khói là gì, bạn cũng nên tham khảo qua cách thưởng thức rượu để mang đến trải nghiệm và chất lượng tiêu dùng ngon nhất. Dưới đây là một số gợi ý mà bạn có thể áp dụng:
- Sử dụng ly phù hợp: Bạn nên sử dụng ly Whisky tulip (ly Glencairn) để thưởng thức. Thiết kế ly có phần miệng hẹp, giúp tập trung hương vị và cho phép bạn trải nghiệm hết mùi thơm của rượu.
- Quan sát màu sắc rượu: Màu sắc rượu có thể cho bạn biết một vài thông tin về số năm lão hóa, thùng gỗ sồi được dùng để ủ, từ đó dự đoán được hương vị và cảm giác mà rượu mang lại.
- Ngửi mùi hương: Nhẹ nhàng đưa ly rượu lên gần mũi là ngửi để cảm nhận hương thơm của rượu. Bạn có thể cảm nhận được chút khói peat đặc trưng, hòa lần với các hương vị khác như mạch nha, gỗ sồi và mùi biển.
- Nếm thử: Nhấm nháp một ngụm nhỏ Whisky và giữ nguyên những giọt rượu ấy trong khoang miệng của bạn từ 1 – 2 giây để cảm nhận hương vị một cách đầy đủ, từ vị cay, vị ngọt, vị khói cho đến hậu vị của rượu.
- Thưởng thức: Bạn có thể tự do thưởng thức Whisky khói theo cách bạn mong muốn. Uống rượu nguyên chất, pha loãng rượu với nước, làm giảm nồng độ cồn với đá hoặc pha chế cocktail để tìm kiếm sự đa dạng.
Bài viết trên đây là những chia sẻ của QKAWine về chủ đề Whisky khói là gì, hương vị, nguồn gốc, điểm đặc biệt cùng những chai rượu nổi tiếng của dòng rượu này. Đồng thời bạn đừng quên lưu ý cách thưởng thức để có một trải nghiệm tiêu dùng tuyệt vời. Hy vọng những thông tin trên là bổ ích và khơi gợi được sự hứng thú của bạn.
Nội dung liên quan:
