Rượu Champagne là gì? Nguồn gốc, lịch sử & đặc điểm đặc trưng

Thế giới rượu vang là cả một hành trình mỹ vị đầy hương sắc với đa dạng các loại rượu vang phổ biến trên khắp thế giới. Trong đó, nổi bật với sự sang trọng, đặc tính sủi bọt và sự quyến rũ không thể tìm được ở đây khác chính là rượu Champagne. Đây là một loại rượu chiếm được trái tim và làm hài lòng mọi khẩu vị của những người đam mê rượu vang trên toàn cầu. Trong bài viết này, hãy cùng QKAWine khám phá rượu Champagne là gì, đi sâu vào lịch sử hấp dẫn và khám phá những đặc điểm nổi bật của rượu Champagne. Hãy cùng theo dõi!

Rượu Champagne (Sâm panh) là rượu gì?

Champagne là một loại rượu vang được sản xuất tại vùng Champagne của Pháp. Nó được tạo ra bằng một phương pháp cụ thể gọi là phương pháp truyền thống hay méthode champenoise, bao gồm quá trình lên men thứ cấp trong chai để tạo ra các bong bóng đặc trưng của Champagne.

Champagne sản xuất từ sự pha trộn của ba giống nho: Chardonnay, Pinot Noir và Pinot Meunie thu hoạch bằng tay và lên men trong các thùng thép không gỉ cùng quá trình lên men thứ cấp. Quy trình sản xuất Champagne độc đáo này tạo nên hương vị độc đáo cho rượu, bao gồm các nốt hương của cam quýt, táo và lê, cũng như hương bánh mì nướng, hạt dẻ và men.

Đặc tính của rượu có tính axit cao, giúp cân bằng vị ngọt của rượu. Nhờ đó, Champagne thường được dùng trong các lễ kỷ niệm và những dịp đặc biệt, và là lựa chọn phổ biến để pha chế cocktail cũng như kết hợp thực phẩm linh hoạt.

Nguồn gốc và lịch sử phát triển của rượu Champagne

Nguồn gốc của rượu Champagne bắt nguồn từ thế kỷ 17 tại vùng Champagne của Pháp. Khu vực này đã sản xuất rượu vang trong nhiều thế kỷ, và phải đến thế kỷ 17, loại vang nổ mà chúng ta gọi là Champagne mới được tạo ra.

Nhà máy Champagne đầu tiên được thành lập vào đầu thế kỷ 18 bởi Nicolas Ruinart và một số chủ sở hữu nổi bật khác như Moët & Chandon và Veuve Clicquot. Champagne sau đó nhanh chóng nổi tiếng khắp châu Âu và được tầng lớp quý tộc Pháp đặc biệt ưa chuộng. Đến thế kỷ 19, Champagne đã được xuất khẩu khắp thế giới.

Việc sản xuất Champagne được quy định bởi các bộ luật nghiêm ngặt quy định các giống nho, phương pháp canh tác nho và kỹ thuật sản xuất rượu vang được sử dụng. Chỉ nho được trồng ở vùng Champagne mới có thể được sử dụng để làm rượu Champagne và rượu phải được ủ tối thiểu 15 tháng.

Đặc điểm đặc trưng của rượu Champagne

Champagne là một loại rượu độc đáo và phức tạp, nổi tiếng với những đặc trưng riêng biệt không thể tìm thấy ở bất kỳ loại rượu nào khác. Dưới đây những đặc điểm chính của rượu Champagne:

• Tính sủi bọt: Các bong bóng trong rượu Champagne rất mịn và dai dẳng, tạo nên độ sủi bọt đặc trưng cho rượu. Các bong bóng này tạo ra bởi khí carbon dioxide trong quá trình lên men thứ cấp. Đặc tính sủi bọt mang lại cho Champagne cảm giác sảng khoái và sống động khi uống.
• Tính axit cao: Champagne được biết đến với tính axit cao, mang lại cho rượu hương vị giòn và sảng khoái. Độ chua cũng giúp cân bằng vị ngọt của rượu, tạo ra trải nghiệm uống tròn trịa và cân bằng.
• Hương thơm: Rượu Champagne có hương thơm phức tạp bao gồm các nốt hương của cam quýt, táo, lê và trái cây nhiệt đới. Rượu cũng có hương hoa và hạt dẻ tinh tế đến từ quá trình lên men và lão hóa lâu dài. Hương thơm của Champagne tinh tế và nhiều sắc thái.
• Hương vị: Hương vị của Champagne cũng như mùi thơm, nổi bật vị cam quýt, táo và lê. Rượu có hương vị thơm ngon, khi uống sẽ lan tỏa vị hạt dẻ và men đến từ quá trình lão hóa. Hương vị của Champagne phức tạp và nhiều lớp, với hậu vị kéo dài.
• Thời gian lão hóa: Rượu Champagne được ủ tối thiểu 15 tháng, một số loại Champagne thượng hạng được ủ lâu hơn. Quá trình lão hóa mang lại cho Champagne sự phức tạp và độ sâu trong hương vị. Rượu được ủ trên bã còn sót lại sau quá trình lên men thứ cấp đã phân hủy theo thời gian, giải phóng các hợp chất làm tăng thêm hương vị và mùi thơm cho rượu.
• Kết hợp đồ ăn: Champagne là loại rượu kết hợp kết hợp tốt với nhiều món ăn. Tính axit cao khiến cho Champagne trở thành một loại rượu lý tưởng để kết hợp với các thực phẩm giàu chất béo như gan ngỗng, hàu và cá hồi hun khói hoặc thịt gia cầm, hải sản và pho mát.

Các giống nho chính dùng để sản xuất rượu Sâm panh

Nét sang trọng và tinh tế có trong Champagne được tạo nên từ những trái nho ngon nhất trồng ở những vùng sản xuất nổi tiếng có khí hậu thuận lợi. Mỗi giống đóng vai trò quan trọng trong việc tạo ra loại rượu Champagne nổi tiếng. Hãy cùng QKAWine khám phá những giống nho chính được sử dụng trong sản xuất rượu Champagne là gì:

Nho Chardonnay

Chardonnay là giống nho đầu tiên được sử dụng để tạo ra rượu Champagne. Được biết đến với tính linh hoạt, Chardonnay phát triển mạnh ở các vùng khí hậu đa dạng và không cần chăm sóc quá nhiều. Trong quá trình lên men, nho Chardonnay được ủ trong thùng gỗ sồi và phát triển nên các nốt hương vani, quế và đinh hương.

Champagne làm từ nho Chardonnay có cấu trúc vững chắc, độ axit vừa phải, mang đến trải nghiệm thú vị dễ uống dù nồng độ cồn tương đối cao, từ 13,5 đến 15 độ. Rượu mang sắc vàng rực rỡ, đậm dần theo thời gian. Champagne Chardonnay linh hoạt có thể được thưởng thức như rượu khai vị hoặc kết hợp với nhiều món ăn khác nhau.

Nho Pinot Noir

Nho Pinot Noir, không giống như Chardonnay, đòi hỏi sự chăm sóc tỉ mỉ và chịu ảnh hưởng lớn của điều kiện thời tiết, khí hậu, có nguồn gốc ở nhiều vùng khác nhau như Burgundy (Pháp), California và Oregon (Mỹ) và New Zealand. Khi được trồng và chăm sóc trong điều kiện khí hậu lý tưởng, rượu Champagne thu được từ nho Pinot Noir thể hiện chất lượng và toát lên sự sang trọng vượt trội.

Rượu Champagne được làm từ nho Pinot Noir có hương vị của nho đỏ, dâu tây và anh đào, với hương thơm tinh tế của hoa hồng, hoa violet, quế và hồi. Loại rượu này có kết cấu tròn trịa, độ chua hài hòa, ít vị đắng và nồng độ cồn trung bình từ 11,5 đến 13,5 độ, mang lại trải nghiệm uống nhẹ nhàng và thú vị. Champagne Pinot Noir kết hợp tuyệt vời với các món ăn như cá nướng, gà nướng, thịt lợn quay…

Nho Pinot Meunier

Pinot Meunier, chủ yếu được trồng ở Pháp, đặc biệt là ở các vùng như Champagne, Loire Valley và Moselle, đặc trưng với vỏ nho sẫm màu và hương vị đậm đà, rực rỡ. Khi chín hoàn toàn, nho Pinot Meunier thể hiện vị bùi đặc trưng kết hợp với hương trái cây của dâu tây, anh đào và ô liu đen.

Rượu Champagne làm từ nho Pinot Meunier thể hiện chất lượng ấn tượng với cấu trúc cân bằng tốt, hàm lượng tanin tương đối cao và nồng độ cồn trung bình. Loại rượu này kết hợp đặc biệt tốt với các món ăn như thịt lợn, vịt quay, nấm hoặc rau củ nướng, nâng cao trải nghiệm ăn uống cho người thưởng thức.

Rượu Champagne được làm ra như thế nào?

Để cung cấp cho thị trường những chai Champagne tinh tế, cao cấp và trang nhã, các nhà sản xuất rượu tại vùng Champagne của Pháp đã tỉ mỉ tuân theo một quy trình nghiêm ngặt và cầu kỳ để mọi công đoạn đều góp phần tạo nên loại vang sủi mang tính biểu tượng này:

Bước 1 – Hái nho: Từ tháng 8, những người nông dân đã bắt đầu quá trình thu hoạch nho tỉ mỉ với những trái nho chất lượng cao đã đạt được độ chín tối ưu để mang lại hương vị cho Champagne hảo hạng.

Bước 2 – Lên men: Nho được hái sẽ chuyển vào nhà máy để ép nhẹ và nước ép thu được sẽ cho vào bể, bắt đầu lên men lần thứ nhất, chỉ giống như quy trình sản xuất vang thông thường.

Bước 3 – Pha trộn: Dùng rượu nền có gốc từ Pinot Noir, Pinot Meunier và Chardonnay, các loại rượu vang có các niên vụ khác nhau sẽ được pha trộn với nhau một cách chuyên nghiệp và cẩn thận đến từng chi tiết.

Bước 4 – Lên men lần hai: Sau quá trình pha trộn, rượu được chuyển sang đậy kín trong một chai thủy tinh dày. Rượu mùi được thêm vào để bắt đầu quá trình lên men thứ hai. Các chai sau đó được đặt trong hầm mát tạo ra cồn và carbon dioxide.

Bước 5 – Ngâm ủ: Khi quá trình lên men thứ hai diễn ra, rượu sẽ tiếp tục phát triển và phát huy đặc tính độc đáo. Trong vài tháng, men chết dần dần tạo ra một kết cấu kem béo ngậy. Rượu được để trong hầm thêm vài năm để lão hóa, giúp có được độ phức tạp và độ sâu.

Bước 6 – Xử lý men chết: Để loại bỏ các tế bào men chết, các chai Champagne được đặt trái lại, cổ tạo một góc 75 độ với mặt phẳng dưới. Mỗi ngày, các chai được đem xoay nhẹ nhàng và đặt nghiêng để cho các tế bào nấm men chết di chuyển dần đến nút cổ chai.

Bước 7 – Loại bỏ men chết: Cổ của mỗi chai ngâm trong nước muối đá đông lạnh để cặn men chết sẽ đông cứng lại. Nút được mở làm cho áp suất bị nén ở trong sẽ đẩy mạnh cặn đóng băng ra ngoài, cho ra một chất lỏng trong suốt.

Bước 8 – Điều chỉnh chất lượng: Một lượng nhỏ rượu mùi được thêm vào mỗi chai. Lượng đường được thêm vào ở giai đoạn này quyết định mức độ ngọt của Champagne, là một cách để điều chỉnh hương vị của các nhà chế tác.

Bọt ga (gas) của rượu Champagne được tạo ra như thế nào?

Champagne là một loại rượu độc đáo và đặc biệt nổi bật so với các loại rượu thông thường nhờ vào bọt ga. Lượng bọt trong Champagne đến từ khí CO2 bên trong chai rượu. Bọt ga trong Champagne được tạo ra thông qua một phương pháp truyền thống gọi là méthode champenoise.

Trong phương pháp truyền thống, quá trình lên men thứ hai diễn ra bên trong chai. Sau khi rượu đã được đóng chai, một hỗn hợp men và đường được thêm vào chai để kích hoạt quá trình lên men lần thứ hai. Men tiêu thụ đường tạo ra khí carbon dioxide, hòa tan trong rượu và tạo ra các bong bóng đặc trưng của Champagne.

Khi quá trình lên men thứ hai diễn ra, chai trở nên căng phồng và áp suất bên trong chai tăng lên. Men tiếp tục phát triển và tích tụ nhưng không thể thoát ra khỏi chai. Theo thời gian, áp suất này tăng lên, tạo ra một lớp bong bóng khí vô hình.

Khi mở nắp chai Champagne, áp suất bên trong được giải phóng và bọt khí thoát ra, tạo ra bọt trắng lấp lánh rất đặc trưng của Champagne. Bọt không chỉ có tính thẩm mỹ cao mà còn làm tăng thêm cảm giác sống động và sảng khoái khi uống.

Phân biệt rượu Champagne và rượu Prosecco

Rượu Champagne và rượu Prosecco thường bị nhầm lẫn bởi đặc tính sảng khoái và thiết kế có phần tương đồng của chúng. Phân biệt được hai loại rượu này sẽ giúp nâng cao kiến thức về thế giới rượu thú vị và gây ấn tượng với bạn bè bằng khẩu vị rượu vang tinh tế.

• Vùng sản xuất: Champagne là một loại rượu vang nổ được sản xuất độc quyền tại vùng Champagne của Pháp. Còn Prosecco sản xuất tại Ý. Sự khác biệt này rất quan trọng vì thổ nhưỡng, khí hậu và các yếu tố môi trường khác chỉ có ở những vùng này sẽ tạo nên hương vị riêng biệt cho rượu sủi.
• Giống nho: Champagne được làm từ hỗn hợp các loại nho bao gồm Chardonnay trắng, Pinot Noir đỏ và Pinot Meunier đỏ. Ngược lại, Prosecco chỉ được làm từ một giống nho duy nhất có tên là Glera.
• Phương pháp lên men: Rượu Champagne được làm bằng phương pháp lên men lần thứ hai trong chai champenoise tốn nhiều thời gian và công sức, cho ra loại rượu phức tạp và giàu hương vị. Prosecco sản xuất bằng phương pháp Charmat lên men lần hai trong bể, nhanh hơn và hiệu quả hơn, tạo ra một loại rượu ít phức tạp và có hương vị đơn giản.
• Bọt ga sau quá trình lên men thứ hai: Champagne có bọt đẹp hơn và lâu tan hơn Prosecco. Điều này là do phương pháp lên men champenoise tạo ra các bong bóng nhỏ, thanh thoát và sủi bọt hơn so với các bong bóng lớn hơn được tạo ra theo phương pháp Charmat.

Xem thêm: Rượu vang và sâm panh khác nhau như thế nào?

Lời kết

Champagne là minh chứng cho nghệ thuật và sự khéo léo của ngành công nghiệp rượu vang. Bài viết QKAWine mang lại đã giúp bạn hiểu rõ hơn về rượu Champagne là gì, nguồn gốc kéo dài hàng thế kỷ, khám phá điểm đặc sắc cũng như những phương pháp sản xuất tỉ mỉ của loại rượu này. Những điểm độc đáo riêng biệt đã khiến Champagne trở thành thức uống yêu thích của những người sành rượu trên toàn thế giới và không ngừng được săn đón cho đến ngày nay.