Nhật Bản nổi tiếng với nền văn hóa đa dạng và phong phú, thu hút lượng lớn du khách từ khắp nơi trên thế giới ghé thăm. Một trong những biểu tượng văn hóa đặc trưng của xứ sở “Mặt trời mọc” chính là rượu Sake – quốc tửu có lịch sử lâu đời và đóng vai trò quan trọng trong văn hóa lẫn đời sống người Nhật. Hãy cùng QKAWine khám phá rượu Sake làm từ gì cũng như cách thưởng thức chuẩn nhất.
Nội dung chính
Rượu Sake là rượu gì?
Rượu Sake là một thức uống có cồn truyền thống của Nhật Bản được làm từ gạo thông qua quá trình lên men và gạn lọc. Loại nấm gạo Koji được dùng chủ yếu trong quá trình lên men, tạo nên hương vị đặc trưng cho Sake.
Lịch sử của rượu này đã có hơn 1.000 năm, trải qua nhiều thăng trầm và phát triển. Ngày nay, Nhật Bản sở hữu khoảng 1.500 hãng sản xuất Sake, mỗi nơi mang đến những dòng sản phẩm độc đáo, thể hiện đặc trưng riêng của từng vùng miền.
Chữ “Sake” trong tiếng Nhật (kanji: 酒) dùng để chỉ bất kỳ loại đồ uống nào có cồn. Để phân biệt, người Nhật thường gọi loại Sake truyền thống là “nihonshu” (日本酒), nghĩa là “đồ uống có cồn của Nhật Bản”. Theo luật rượu Nhật Bản, Sake được dán nhãn với từ “seishu” (清酒), tuy nhiên từ này ít được sử dụng trong giao tiếp thông thường.
Rượu Sake làm từ gì?
Rượu Sake được ủ từ gạo, nước tinh khiết và dưới sự tác động của nấm Koji, một loại vi khuẩn đặc biệt và men rượu Sake.
- Gạo (Shuzo – kitekimai): Gạo nấu Sake thường được xay trắng kỹ để loại bỏ lớp cám chứa protein và dầu. So với gạo ăn thông thường chỉ loại bỏ 10% cám, gạo Sake cần loại bỏ tới 30%, chỉ giữ lại 70% tinh túy nhất để lên men.
- Nước: Chiếm tới 80% thành phẩm Sake. Nước nửa cứng, đặc biệt là nguồn nước ngầm tinh khiết từ Kobe và Fushimi (Tokyo) là lý tưởng nhất.
- Nấm Koji (Aspergillus Oryzea): Phân hủy tinh bột gạo thành đường, tạo điều kiện cho men rượu chuyển hóa đường thành alcohol và carbon dioxide.
Hương vị và nồng độ cồn rượu Sake
Hương vị của Sake vô cùng phong phú, thay đổi theo độ ngọt của từng loại và rượu Sake thường có độ chua thấp hơn rượu vang nhưng cao hơn bia. Hàm lượng acid amin có trong Sake cao, nên có độ sánh và vị lưu lại rất lâu, mang đến vị Umami đặc trưng.
Trên nhãn của nhiều chai Sake, bạn sẽ bắt gặp dòng chữ “nihon shudo”. Đây là thuật ngữ khoa học dùng để chỉ trọng trường, đôi khi cũng thể hiện Chỉ số Giá trị Sake (SMV). Chỉ số “nihon shudo” cao thì rượu sẽ có màu vàng nhẹ và không ngọt.
Ngoài ra, nồng độ acid, mùi hương và nồng độ cồn cũng đóng vai trò quan trọng trong việc tạo nên độ ngọt của Sake. Rượu Sake thường có nồng độ dao động quanh mức 15% – 20%.
Uống rượu Sake Nhật có tốt không?
Sake được làm từ những nguyên liệu tinh túy nhất gồm có gạo tuyển chọn và nguồn nước ngầm tinh khiết, nhờ đó rượu Sake mang đến nhiều lợi ích cho sức khỏe. Rượu Sake đã được chứng minh là có tác dụng ngăn ngừa ung thư, tăng cường cholesterol tốt, hỗ trợ tiêu hóa và giúp hệ tiêu hóa hoạt động hiệu quả.
Với thành phần Kouji và Amino Acid, Sake giúp giữ ấm cơ thể, ngăn ngừa da khô, giúp da mịn màng và tươi sáng. Sake còn mang lại hiệu quả cho những người thường xuyên bị mỏi vai gáy, đau nửa đầu và giúp chống lại cảm lạnh.
Xem thêm: 10 Tác dụng của rượu Sake mang lại cho sức khỏe của bạn
Các loại rượu Sake phổ biến hiện nay
Việc phân loại Sake có thể dựa trên nhiều yếu tố như là loại gạo, tỷ lệ đánh bóng hay quy trình sản xuất. Hiện nay trên thị trường, rượu Sake có các loại phổ biến dưới đây:
Junmai (純 米)
Junmai trong tiếng Nhật là “gạo nguyên chất”, là tên gọi dành cho dòng rượu Sake đặc biệt chỉ được ủ từ gạo, nước, men và Koji. Dòng Sake này không sử dụng bất kỳ chất phụ gia nào như đường hay rượu, mang đến hương vị nguyên bản nhất của gạo.
Để được xếp vào loại Junmai, gạo sử dụng để nấu rượu cần được đánh bóng ít nhất 70%. Về hương vị, Junmai thường có độ đậm, nồng nàn hơn so với các dòng Sake thông thường; nổi bật với vị umami tinh tế cùng hậu vị chua nhẹ.
Honjozo (本醸造)
Giống như Junmai, Honjozo cũng sử dụng gạo được đánh bóng tối thiểu 70%. Tuy nhiên, điểm khác biệt là Honjozo có thêm một lượng nhỏ rượu chưng cất. Hương vị và mùi thơm của rượu Sake Honjozo mịn màng hơn, êm dịu và dễ uống.
Ginjo (吟 醸) và Junmai Ginjo
Ginjo là dòng Sake cao cấp, được ủ từ gạo được đánh bóng kỹ tối thiểu 60% cùng kỹ thuật ủ đặc biệt. Nhờ đó, Ginjo mang hương vị thanh tao, thoang thoảng mùi trái cây và thường có độ thơm nồng.
Junmai Ginjo là phân loại cao hơn trong Ginjo, là loại Sake nguyên chất không chứa thêm bất kỳ phụ gia nào.
Với hương vị nhẹ nhàng, dễ uống, Ginjo và Junmai Ginjo là lựa chọn hoàn hảo cho những ai mới bắt đầu thưởng thức Sake. Nên ướp lạnh hai loại Sake này để giữ trọn hương vị tinh túy và thanh tao vốn có.
Daiginjo (大 吟 醸) and Junmai Daiginjo
Daiginjo và Junmai Daiginjo đại diện cho dòng Sake siêu cao cấp trong thế giới rượu gạo Nhật Bản. Để tạo nên Daiginjo hay Junmai Daiginjo, người nghệ nhân phải xay xát gạo tối thiểu 50%, loại bỏ phần vỏ cám cứng, chỉ giữ lại phần lõi tinh túy nhất. Quá trình ủ rượu cũng được thực hiện với sự cẩn trọng và kỹ lưỡng cao độ.
Daiginjo và Junmai Daiginjo mang hương thơm nồng nàn, phức hợp với những tầng hương hoa quả tự nhiên, tạo nên một trải nghiệm vị giác tinh tế và khó quên. Những chai rượu này thường có giá thành đắt đỏ và khó mua.
Futsushu (普通 種)
Futsushu, còn được gọi là “Rượu Sake để bàn”, là loại Sake phổ biến nhất tại Nhật Bản. Loại Sake này được làm từ gạo được đánh bóng ở mức 70% – 93%, thấp hơn so với các loại Sake cao cấp khác. Do đó, Futsushu thường có giá thành rẻ hơn và hương vị cũng không đặc biệt ấn tượng.
Đây là lựa chọn phù hợp cho những ai muốn thưởng thức Sake một cách đơn giản và không quá cầu kỳ. Loại Sake này có thể được uống lạnh hoặc nóng, và thường được dùng kèm với các món ăn Nhật Bản như sushi, sashimi, hoặc dùng để nấu ăn.
Shiboritate (し ぼ り た て)
Rượu Sake của Nhật Bản thường được để trong 6 tháng hoặc hơn để hương vị được cân bằng. Tuy nhiên, dòng rượu Sake Shiboritate lại là một trường hợp ngoại lệ. Loại Sake đặc biệt này được đóng chai ngay sau khi ép và bán ngay.
Rượu Sake Shiboritate có hương thơm nồng nàn; lan tỏa vị trái cây. Nhiều người còn ví von Shiboritate như một phiên bản Sake của vang trắng, mang đến sự sảng khoái và tinh tế trong từng ngụm.
Nama-Zake (生 酒)
Khác với đa số các loại Sake trải qua hai lần thanh trùng, Nama-zake là một dòng Sake đặc biệt không qua khử trùng. Kỹ thuật độc đáo này khiến Nama-zake ẩn chứa hương vị trái cây tươi mát cùng vị ngọt ngào ấn tượng. Do không được thanh trùng, Nama-zake cần được bảo quản lạnh để giữ nguyên chất lượng.
Nigori (濁 り)
Nigori có màu đục trắng ngà, đôi khi còn sót những cặn gạo mịn. Tên gọi Nigori trong tiếng Nhật có nghĩa là “mây”, đúng như vẻ ngoài của nó.. Nhà sản xuất đã giữ lại một phần bột gạo trong quá trình lọc, mang đến cho Nigori màu sắc và hương vị đặc trưng.
So với các dòng Sake khác, Nigori thường có vị ngọt thanh, pha lẫn hương vị kem béo nhẹ và kết cấu sền sệt hơn. Nên thưởng thức Nigori khi lạnh thay vì hâm nóng như các loại Sake truyền thống. Nigori hợp với các món lẩu Thái cay nồng, giúp cân bằng vị giác.
Jizake (地 酒)
Jizake, hay còn gọi là Sake địa phương, là một thức uống độc đáo và thú vị mà bạn nên thử khi khám phá các vùng miền khác nhau của Nhật Bản. Loại Sake này được ủ tại nhiều địa phương trên khắp đất nước, mang theo hương vị đặc trưng của từng vùng, hòa quyện hoàn hảo với ẩm thực địa phương.
Koshu (古酒)
Koshu là một loại Sake đặc biệt, dễ dàng phân biệt so với các dòng Sake tươi hay chưa ủ bởi màu vàng hoặc màu hổ phách đậm. Hương vị của Koshu Sake cũng có sự khác biệt, đôi khi được ví như các thức uống phương Tây như Sherry hay Brandy. Do hương vị độc đáo này, Koshu Sake thường được nhấm nháp và được dùng để tráng miệng.
Văn hóa thưởng thức rượu Sake của người Nhật
Rượu Sake là thức uống truyền thống của Nhật Bản, không chỉ đơn thuần là một loại đồ uống mà còn mang đậm dấu ấn văn hóa và lịch sử. Từ thời xa xưa, việc sản xuất rượu Sake đã gắn liền với các đền thờ và cung đình. Cho đến ngày nay, rượu Sake vẫn giữ vai trò quan trọng trong các nghi thức truyền thống của Nhật Bản.
Để thưởng thức rượu Sake đúng điệu, người Nhật sử dụng một bộ dụng cụ đặc biệt bao gồm “tokkuri” (bình đựng rượu) và “ochoko” (cốc nhỏ). Lượng rượu lý tưởng để rót vào tokkuri là một nửa bình, giúp giữ nguyên hương vị tinh túy của Sake.
Đối với người Nhật, Sake không chỉ là thức uống mà còn là biểu tượng của sự tôn kính. Họ sử dụng những bình sứ nghệ thuật hoặc bình gỗ để đựng Sake, thể hiện sự trân trọng và góp phần giữ gìn hương vị hoàn hảo nhất.
Cách thưởng thức rượu Sake
Sake có thể được thưởng thức theo nhiều cách khác nhau, uống nóng đến lạnh, tùy thuộc vào sở thích cá nhân và loại Sake bạn chọn:
- Hâm nóng: Đây là phương pháp truyền thống để uống Sake, mang đến hương vị đậm đà và phong phú hơn. Nhiệt độ lý tưởng dao động từ 35-45 độ C, tùy thuộc vào loại Sake. Sake ủ lâu năm với nồng độ acid cao sẽ ngon hơn khi được hâm nóng ở nhiệt độ cao hơn, trong khi Sake có hương thơm tinh tế nên được thưởng thức ở nhiệt độ thấp hơn.
- Làm lạnh: Sake có hương hoa quả nồng nàn, như Ginjo-shu và Sake chưa tiệt trùng (Nama) sẽ bùng nổ hương vị khi được ướp lạnh ở nhiệt độ khoảng 10 độ C. Đây là cách tuyệt vời để thưởng thức Sake trong những ngày hè nóng bức.
- Ngâm đá: Thêm đá viên vào Sake là một cách thú vị để giải nhiệt trong mùa hè. Cách này giúp Sake lạnh nhanh và giữ nguyên hương vị ban đầu.
Sake có thể được thưởng thức từ nhiều loại vật dụng khác nhau như là tách sứ, tách gỗ, ly thủy tinh hoặc đĩa nhỏ. Nhiều người còn pha trộn Sake với các loại rượu khác hoặc cocktail trái cây.
So sánh rượu Sake và rượu vang
Sake và vang là hai thức uống có cồn mang đậm dấu ấn văn hóa của hai quốc gia Nhật Bản và phương Tây. Bên cạnh những điểm chung, hai loại rượu này cũng sở hữu những điểm khác biệt:
- Nồng độ cồn: Sake có nồng độ cồn cao hơn vang, trong khoảng từ 15% đến 20%; còn vang chỉ ở mức 12% đến 15%.
- Mùi thơm: Sake có hương vị nhẹ nhàng với hương caramel, các loại hạt và trái cây. Rượu vang thì lại có hương hoa như hoa hồng, cam chanh, violet, oải hương…
- Hương vị: Sake có vị cân bằng, nhẹ và chứa ít axit hơn vang.
- Niên vụ: Chất lượng rượu vang phụ thuộc vào chất lượng nho trong năm thu hoạch. Sake thì ít bị ảnh hưởng bởi chất lượng gạo mà chủ yếu phụ thuộc vào quy trình và kỹ thuật sản xuất.
- Kết hợp với thực phẩm: Sake có thể kết hợp với đa dạng thực phẩm hơn so với vang.
- Nguyên liệu: Sake được làm từ gạo còn rượu vang được làm từ nho.
- Độ ngọt: Sake ngọt hơn vang và chứa nhiều calo hơn.
Lời kết
Bài viết trên của QKAWine đã cung cấp cho bạn những kiến thức về rượu Sake làm từ gì và có những loại nào phổ biến. Giống như rượu nếp của Việt Nam, Sake mang đậm nét văn hóa của người Nhật Bản và ngày càng được yêu thích rộng rãi trên thế giới. Cũng như loại thức uống có cồn khác, bạn nên cân nhắc tình trạng sức khỏe và tửu lượng của bản thân để thưởng thức Sake an toàn.
Xem thêm:
