Đến với rượu là đến với thế giới đầy mê hoặc của hương vị – Mỗi ngụm rượu sẽ đưa bạn đến khám quá văn hóa truyền thống của mỗi quốc gia khác nhau. Rượu vang, một loại rượu phổ biến và được nuôi dưỡng bởi những nhà sản xuất lành nghề, đã làm say đắm trái tim trong nhiều thế kỷ. Trong bài viết hôm nay, hãy cùng QKAWine đi sâu vào tìm hiểu rượu vang là gì, rượu vang được làm từ gì và khám phá bí mật khiến loại rượu này được yêu mến đến vậy.
Nội dung chính
- 1 Rượu vang là gì?
- 2 Nguồn gốc rượu vang
- 3 Rượu vang được làm từ gì? Các giống nho sản xuất rượu vang
- 4 Hương vị đặc trưng của rượu vang
- 5 Nồng độ cồn rượu vang
- 6 Phân loại rượu vang
- 7 Hạn sử dụng của rượu vang
- 8 Thưởng thức rượu vang đúng cách
- 9 Cách bảo quản rượu vang hiệu quả
- 10 Một số lưu ý về rượu vang
- 11 Lời kết
Rượu vang là gì?
Rượu vang là một loại đồ uống có cồn trải qua quá trình lên men bằng nước ép nho không chưng cất. Mặc dù về mặt lý thuyết có thể sản xuất rượu vang từ nhiều loại trái cây khác nhau như táo, mận hoặc nam việt quất, nhưng phần lớn các loại vang vẫn chủ yếu được làm từ nho. Mọi chai rượu vang nho đều dán nhãn “Wine”.
Rượu vang chỉ bao gồm 100% nước ép nho nguyên chất mà không có bất kỳ thành phần hương liệu tạo ngọt nào như đường, axit, enzyme hoặc chất dinh dưỡng khác. Rượu vang có đa dạng phong cách khác nhau, từ vang trắng nhẹ đến vang đỏ đậm đà tùy theo giống nho, điều kiện môi trường, kỹ thuật làm rượu vang và phương pháp lão hóa được sử dụng.
Nguồn gốc rượu vang
Nguồn gốc rượu vang đã có từ hàng ngàn năm trước, bắt nguồn từ các nền văn hoá rượu vang cổ đại như Lưỡng Hà, Ai Cập, Hy Lạp và La Mã. Việc trồng trọt và lên men nho đã được hoàn thiện, tạo ra nhiều loại và hương vị khác nhau.
Uống rượu vang được xem trọng về mặt văn hóa trong suốt chiều dài lịch sử. Đế chế La Mã đã đóng một vai trò quan trọng trong việc truyền bá nghề trồng nho khắp châu Âu. Trong thời Trung cổ ở châu Âu, các tu viện đã trở thành nơi bảo tồn và lưu truyền kiến thức làm rượu vang.
Ngày nay, rượu vang được thưởng thức trên toàn thế giới, với các vùng khác nhau nổi tiếng với các giống nho độc đáo và hương vị đặc trưng của vùng lãnh thổ. Nghệ thuật sản xuất rượu vang đã trở thành sự pha trộn giữa truyền thống và đổi mới.
Rượu vang được làm từ gì? Các giống nho sản xuất rượu vang
Rượu vang chủ yếu được làm từ nho. Những quả nho này thường có kích thước nhỏ, vị ngọt và chứa nhiều hạt. Phần lớn các loại rượu vang được sản xuất bằng một loài nho duy nhất được gọi là Vitis Vinifera, có nguồn gốc từ vùng Kavkaz.
Có hai loại nho chính được sử dụng trong sản xuất rượu vang: Nho đỏ và nho trắng.
- Các giống nho đỏ: Được sử dụng để sản xuất cả rượu vang đỏ và trắng. Một số ví dụ phổ biến về các giống nho đỏ bao gồm merlot, pinot noir, malbec, cabernet sauvignon, syrah/shiraz, carmenere,…
- Các giống nho trắng: Được sử dụng để tạo ra rượu vang trắng. Các loại nho trắng bao gồm chardonnay, sauvignon blanc, riesling, gewurztraminer, chenin blanc, viognier, semillon, pinot grigio,…
Những giống nho đa dạng này góp phần tạo nên hương vị và đặc trưng riêng biệt cho các loại rượu vang được sản xuất.
Tìm hiểu đầy đủ và chi tiết hơn: Top 10+ các giống nho làm rượu vang phổ biến nhất
Hương vị đặc trưng của rượu vang
Mỗi loại rượu vang sẽ có một hương vị riêng biệt từ giống nho và kỹ thuật làm vang. Dưới đây là hương vị đặc trưng thường thấy trong các loại vang nói chung:
- Độ axit: Rượu vang có tính axit trên thang đo pH, từ thấp nhất là 2,5 (tương tự như chanh) đến cao nhất là 4,5 (độ axit có trong sữa chua Hy Lạp).
- Vị ngọt: Vị ngọt của rượu vang thay đổi tùy thuộc vào loại và phong cách rượu. Một số loại rượu không có đường – gọi là vang khô, lại có những loại khác ngọt như siro. Thuật ngữ “dry” chỉ loại rượu không có vị ngọt.
- Tannin: Tannin là hợp chất tự nhiên có trong vỏ, hạt và thân nho góp phần tạo nên cấu trúc và kết cấu của rượu vang. Tannin thường tạo ra cảm giác khô trong miệng và tăng thêm độ phức tạp cho hương vị. Tannin nổi bật hơn trong rượu vang đỏ so với rượu vang trắng.
- Hợp chất hương liệu: Hợp chất hương liệu đóng vai trò quan trọng trong việc tạo ra hương vị trong mỗi chai rượu vang khác nhau. Một số loại rượu vang có hương vị quả mọng hoặc hương hoa, vị mặn hoặc mùi khoáng chất.
Nồng độ cồn rượu vang
Nồng độ cồn của rượu vang là một yếu tố quan trọng góp phần tạo nên hương vị đặc trưng, độ đậm đà và cảm giác khi uống của rượu vang. Hàm lượng cồn chủ yếu được xác định trong quá trình lên men.
Rượu vang có nồng độ cồn khác nhau, thường dao động từ khoảng 5% ABV đối với các loại nhẹ hơn như Moscato hoặc một số loại vang sủi bọt, và lên đến 20% ABV đối với rượu mạnh như Brandy trung tính. Tuy nhiên, hầu hết các loại rượu vang thường dùng đều nằm trong khoảng 12-15% ABV.
Rượu vang có độ cồn cao hơn có vị đậm đà và cảm giác ngon miệng hơn, thể hiện hương vị mạnh mẽ cũng như mang lại cảm giác ấm áp khi uống và góp phần tạo nên vị ngọt trong rượu.
Phân loại rượu vang
Có thể phân loại rượu vang dựa trên các yếu tố khác nhau như màu sắc, phương pháp sản xuất, độ ngọt và nồng độ cồn. Từ đó có thể phân rượu vang thành 6 loại chính:
Rượu vang đỏ
Vang đỏ có màu đỏ bắt nguồn từ quá trình lên men nước nho với vỏ và hạt của nho đỏ hoặc đen. Rượu vang đỏ thường có vị đậm đà hơn so với rượu vang trắng hoặc vang hồng do hàm lượng tanin cao hơn có từ vỏ nho.
Hương vị của rượu vang đỏ khác nhau tùy thuộc vào các yếu tố như giống nho, vùng, khí hậu và kỹ thuật sản xuất rượu vang. Vang có vị trái cây như anh đào hoặc dâu đen, vị đất hoặc vị cay từ hạt tiêu và đinh hương. Một số loại rượu vang đỏ phổ biến bao gồm Cabernet Sauvignon, Merlot, Pinot Noir, Syrah/Shiraz.
Rượu vang trắng
Rượu vang trắng được làm bằng cách lên men nho đã loại bỏ vỏ và hạt của nho trắng hoặc xanh. Cách lên men này tạo nên loại đồ uống có màu nhạt hơn so với rượu vang đỏ với hương vị giòn sảng khoái do hàm lượng tanin thấp và tính axit cao.
Hương vị rượu vang trắng đa dạng với trái cây họ cam quýt đến hương hoa nhài, kim ngân, trái cây nhiệt đới và đào và cả mùi kem như vani khi được ủ trong thùng gỗ sồi. Các loại rượu vang trắng phổ biến bao gồm Chardonnay, Sauvignon Blanc, Riesling.
Rượu vang hồng
Rượu vang hồng được sản xuất bằng cách để tiếp xúc hạn chế giữa vỏ nho và nước ép trong quá trình lên men cho đến khi đạt được màu hồng, sau đó lại tách chúng ra để tiếp tục lên men. Phương pháp này tạo nên sắc hồng từ màu cá hồi nhạt đến màu hồng rực rỡ.
Rượu vang hồng thường mang đến hương vị trái cây sảng khoái với vị tanin nhẹ hơn rượu vang đỏ. Vang hồng rất linh hoạt và có thể được làm từ nhiều loại nho khác nhau, bao gồm Grenache, Syrah/Shiraz, Pinot Noir.
Rượu vang nổ
Rượu vang nổ được tạo ra thông qua quá trình lên men thứ cấp trong chai ở phương pháp truyền thống hoặc thông qua quá trình cacbon hóa trong bể. Loại rượu vang nổ nổi tiếng nhất là Champagne, được sản xuất độc quyền tại vùng Champagne của Pháp.
Vang sủi bọt có nhiều phong cách khác nhau, từ khô (Brut) đến ngọt (Demi-Sec). Rượu sủi bọt và có tính axit sống động cùng với các hương vị như táo xanh, trái cây họ cam quýt, bánh mì ngọt hoặc bánh mì nướng. Bên cạnh Champagne, các phong cách rượu vang nổ đáng chú ý khác là Prosecco từ Ý và Cava từ Tây Ban Nha.
Rượu vang ngọt
Rượu vang ngọt được làm từ nho có hàm lượng đường cao hơn, có thể không lên men hoàn toàn thành rượu trong quá trình sản xuất rượu vang. Những loại rượu này vẫn còn lại một lượng đường nhất định sau quá trình lên men, dẫn đến hương vị ngọt ngào hơn.
Hương vị vang ngọt còn tùy thuộc vào giống nho được sử dụng và kỹ thuật sản xuất rượu vang. Một số loại vang ngọt điển hình bao gồm Sauternes từ vùng Bordeaux, Icewine ở Canada hoặc Eiswein của Đức.
Rượu vang cường hóa
Rượu vang cường hóa được tạo ra bằng cách thêm rượu chưng cất như rượu mạnh trong quá trình lên men để tăng nồng độ cồn trong khi vẫn giữ được lượng đường còn lại để cân bằng vị ngọt.
Rượu vang Port là một trong những loại vang cường hóa nổi tiếng nhất, được sản xuất tại Thung lũng Douro của Bồ Đào Nha. Vị từ khô đến ngọt và mang đến hương vị phong phú của trái cây sẫm màu, sô cô la và gia vị. Sherry là một loại vang khác có tiếng của Tây Ban Nha.
Tìm hiểu đầy đủ và chi tiết về các loại rượu vang trong bài viết: Có bao nhiêu loại rượu vang? 8 dòng rượu vang phổ biến nhất
Hạn sử dụng của rượu vang
Thời hạn sử dụng của rượu vang phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác nhau và cần lưu ý hạn sử dụng để dùng vang có chất lượng cao nhất.
Hầu hết các loại rượu vang ngày nay thường được tung ra thị trường trong vòng một hoặc hai năm sau khi đóng chai và không cần ủ lâu. Vang trắng trẻ như Sauvignon Blanc hoặc Pinot Grigio thường có thời hạn sử dụng từ 1-3 năm nếu được bảo quản đúng cách. Các loại vang đỏ nhẹ như Beaujolais hoặc Pinot Noir chưa ủ gỗ sồi cũng có thể được thưởng thức trong vòng 2-5 năm.
Một số loại rượu vang có khả năng cải thiện hương vị theo thời gian như Cabernet Sauvignon hoặc Bordeaux có thể được ủ từ 5-20 năm trở lên tùy thuộc vào chất lượng và khuyến nghị của nhà sản xuất. Loại vang trắng như Chardonnay hoặc Riesling cũng có thể ủ vài năm.
Thưởng thức rượu vang đúng cách
Thưởng thức rượu vang đúng cách cần tuân theo một số quy tắc nhất định để nâng cao trải nghiệm nếm thử. Dưới đây là một số cách giúp bạn thưởng thức rượu vang một cách trọn vẹn nhất:
1. Chọn ly phù hợp: Nên chọn một chiếc ly trong suốt, có dạng hình hoa tulip. Thiết kế ly kiểu này sẽ giữ lại hương thơm và dễ dàng quan sát, cảm nhận vị vang tinh tế
2. Nhiệt độ: Rượu vang trắng có thể uống lạnh khoảng 7°C là lý tưởng nhất. Rượu vang đỏ phục vụ ở nhiệt độ thấp hơn một chút so với nhiệt độ phòng; khoảng 15-18°C đối với loại nhẹ và 18-20°C đối với loại đậm hơn.
3. Thứ tự uống rượu vang: Khi có nhiều loại rượu vang trong bữa ăn nên uống theo trình tự sau để đảm bảo hương vị không bị xung đột với nhau:
- Vang sủi: Bắt đầu với rượu vang sủi bọt như một loại rượu khai vị.
- Vang trắng nhẹ: Chuyển sang các loại rượu vang trắng nhẹ như Sauvignon Blanc hoặc Pinot Grigio.
- Vang trắng mạnh: Chuyển sang rượu trắng đậm vị hơn như Chardonnay hoặc Viognier.
- Vang hồng: Thưởng thức sau hoặc cùng lúc với rượu vang trắng
- Vang đỏ nhẹ: Chuyển sang vang đỏ nhẹ hơn như Beaujolais hoặc Pinot Noir.
- Vang đỏ đậm: Kết thúc bằng rượu vang đỏ đậm như Cabernet Sauvignon, Merlot hoặc Syrah/Shiraz.
4. Lắc nhẹ: Chỉ đổ đầy khoảng 1/3 ly. Nhẹ nhàng lắc ly rượu trong ly để lan tỏa hương thơm.
5. Ngửi rượu: Đưa mũi đến gần mép ly, hít vào nhẹ nhàng và cảm nhận các mùi thơm khác nhau như trái cây, hoa, gia vị, mùi đất, gỗ sồi…
6. Nếm thử: Nhấp một ngụm rượu và chầm chậm để rượu tan ra trong miệng, cảm nhận các hương vị khác nhau, độ sảng khoái, độ khô và vị ngọt.
7. Kết hợp thức ăn: Kết hợp rượu vang với thức ăn có thể nâng cao cả trải nghiệm uống rượu vang và trải nghiệm ẩm thực. Vang nhẹ thường kết hợp tốt với các món ăn tươi mát nhẹ nhàng, rượu vang đậm đà hơn hợp với các món có gia vị đậm..
Cách bảo quản rượu vang hiệu quả
Bảo quản rượu vang rất cần thiết để giữ được chất lượng và hương vị của vang theo thời gian, giúp ngăn ngừa quá trình oxy hóa, hư hỏng. Dưới đây là một số hướng dẫn chi tiết về cách bảo quản rượu vang hiệu quả:
- Kiểm soát nhiệt độ: Vang nên được bảo quản ở nhiệt độ ổn định từ 7°C đến 18°C. Tránh đặt rượu ở nơi quá nóng hoặc quá lạnh.
- Độ ẩm: Duy trì độ ẩm khoảng 70% giúp nút chai không bị khô, tránh không khí lọt vào chai và làm hỏng rượu. Độ ẩm quá thấp cũng có thể làm hỏng nhãn rượu.
- Tránh tiếp xúc với ánh sáng: Bảo quản chai rượu vang tránh ánh sáng mặt trời trực tiếp hoặc ánh sáng huỳnh quang.
- Đặt rượu theo chiều ngang: Những chai rượu có nút bần nên được bảo quản theo chiều ngang thay vì dựng đứng. Điều này giữ ẩm cho nút bần bằng cách tiếp xúc với chất lỏng bên trong, giúp nút không bị khô.
- Giảm thiểu rung lắc: Rung lắc có thể làm xáo trộn trầm tích trong vang lâu năm hoặc làm gián đoạn quá trình lão hóa ở rượu vang trẻ, ảnh hưởng đến chất lượng.
- Hạn chế tiếp xúc với oxy: Sau khi mở nắp, oxy tiếp với rượu ngay dẫn đến quá trình oxy hóa và mất hương vị trong vòng vài ngày. Nên đậy chặt nắp sau khi rót hoặc dùng hệ thống hút chân không, chuyển rượu còn thừa vào các chai nhỏ hơn.
- Tránh mùi nồng: Rượu vang rất nhạy cảm với mùi, có thể thấm qua nút chai và ảnh hưởng đến hương vị của rượu. Cần bảo quản rượu vang tránh phẩm tẩy rửa, gia vị hoặc các chất có mùi khác.
Một số lưu ý về rượu vang
Một số loại được dán nhãn tên của một loại nho duy nhất. Cách ghi này tuân thủ quy tắc 100% nước cốt rượu được sử dụng trong sản xuất phải làm từ loại nho được đặt tên. Ví dụ như là Chardonnay, Merlot, Shiraz,…
Số năm ghi trên nhãn chai biểu thị rằng tất cả nho được sử dụng trong quá trình sản xuất đều được thu hoạch trong năm cụ thể đó. Thông tin này giúp đánh giá tổng quan hương vị và chất lượng của rượu.
Khẩu phần để uống rượu vang, thông thường khoảng 12 cl đến 15 cl mỗi ly giúp thưởng thức nhiều ly trong suốt bữa tiệc mà không bị quá chén. Rượu vang phải luôn được phục vụ ở nhiệt độ thích hợp, ít được dùng với đá vì sẽ làm loãng hương vị.
Lời kết
Nhìn chung, rượu vang là một loại đồ uống phức tạp và hấp dẫn đã được các quốc gia yêu thích trong nhiều thế kỷ. Nguồn gốc rượu vang có từ thời cổ đại và vẫn phổ biến, phát triển đa dạng phong cách cho đến ngày nay. Bài viết của QKAWine đã cung cấp tổng quan thông tin về rượu vang là gì, rượu vang được làm từ gì và những đặc trưng cũng như cách thưởng thức phù hợp. Hiểu và nắm được những kiến thức này có thể nâng cao trải nghiệm uống và độ hiểu biết về văn hóa rượu vang vượt thời gian.
