Nền công nghiệp sản xuất rượu tại Pháp đã có từ lâu đời và nổi tiếng trên toàn cầu nhờ những dòng rượu vang tinh tế và sang trọng. Trong đó, không thể bỏ qua loại rượu vang sủi đặc trưng – Champagne. Đây không chỉ là thức uống có hương vị đặc biệt mà còn ẩn chứa một câu chuyện lịch sử cùng kỹ thuật sản xuất độc đáo. Hãy cùng QKAWine tìm hiểu về rượu Champagne là gì và lý giải tại sao nó lại trở thành niềm tự hào của nước Pháp qua bài viết dưới đây!
Nội dung chính
Rượu Champagne là gì?
Rượu Champagne (hay còn gọi là Sâm panh ở Việt Nam) là một loại rượu vang có ga được sản xuất tại vùng Champagne, phía Bắc nước Pháp. Quá trình chế tác Champagne đặc biệt ở chỗ nhà sản xuất sẽ thực hiện lên men thứ cấp trong các chai rượu vang, thêm vào đường và men để tạo ra lớp bong bóng tuyệt đẹp của Champagne.
Rượu Champagne có những tiêu chuẩn nhất định về nguồn gốc và chất lượng. Ví như rượu phải được sản xuất tại vùng Champagne hay còn gọi là vùng AOC ở Pháp. Phương pháp sản xuất sử dụng phải là phương pháp truyền thống – Méthode Champenoise.
Nguồn gốc tên gọi và lịch sử của rượu Champagne
Nguồn gốc và lịch sử phát triển của rượu Champagne đã có từ thời La Mã. tại Champagne của Pháp. Những chai rượu Champagne đầu tiên xuất hiện dưới dạng vang hồng nhạt không có bọt sủi. Thời tiết lạnh giá đã ngăn chặn quá trình lên men và để các tế bào men ngủ đông. Vào mùa xuân, các tế bào men này mới thực hiện lên men lần hai và thường phát nổ trong hầm rượu.
Đến giữa những năm 1600, tu sĩ Dom Pérignon đã tìm cách cải thiện điều này bằng cách giới thiệu kỹ thuật pha trộn nho từ nhiều vườn khác nhau. Còn nhà vật lý Christopher Merret đã phát hiện ra quá trình lên men thứ cấp được thúc đẩy bởi đường trong nho. Năm 1805, góa phụ người Pháp Madame Barbe-Nicole Clicquot phát triển kỹ thuật lọc rượu, đưa các tế bào men chết đến đáy cổ chai.
Đến thế kỷ 19, ngành công nghiệp Champagne đã được định hình và giải quyết thành công những khó khăn về kiểm soát áp lực khí trong chai. Phương pháp Méthode Champenoise phổ biến và tạo ra nhiều dòng họ Champagne.
Sau hai cuộc chiến tranh thế giới quy mô lớn và những ảnh hưởng từ sâu bệnh, rượu Champagne đã trở nên phổ biến trở lại và là một trong những dòng rượu vang được lựa chọn nhiều nhất cho đến nay.
Đặc điểm đặc trưng của rượu Champagne
Nhờ những thay đổi trong phương pháp sản xuất cũng như giống nho sử dụng, rượu Champagne có những điểm đặc trưng khác biệt so với loại vang thông thường:
- Sủi bọt đặc trưng: Trong rượu Champagne có các bong bóng mịn và dai, kết thành một lớp sủi bọt đẹp mắt cho rượu. Lớp sủi bọt này được tạo ra từ quá trình lên men thứ cấp, đem đến cảm giác uống đầy sảng khoái.
- Quá trình ngủ đông: Vùng sản xuất rượu Champagne vào mùa đông rất lạnh nên quá trình lên men cũng bị tạm dừng. Vào mùa xuân tiếp theo, rượu mới tiếp tục lên men.
- Sử dụng ba giống nho duy nhất: Để quá trình lên men được đồng nhất và tinh khiết, các nhà sản xuất chỉ sử dụng trong ba giống nho Pinot Meunier đen, Pinot Noir đỏ, Chardonnay trắng để sản xuất rượu Champagne.
- Có nhiều phiên bản tương đồng: Có nhiều loại vang sủi tăm có độ tương đồng cao với Champagne về hình thức và hương vị. Tuy nhiên, để được công nhận là Champagne, rượu phải được sản xuất đúng tại Champagne và được quốc tế chứng nhận.
- Dùng pha chế cocktail: Rượu Champagne là một nguyên liệu tuyệt vời để pha chế nên nhiều thức uống cocktail bắt mắt với hương vị nồng nàn, sủi bọt nhẹ đầy sảng khoái.
Các giống nho chính dùng để sản xuất rượu Champagne
Một trong những yếu tố quan trọng góp phần tạo nên hương vị đặc biệt của rượu Champagne là những quả nho được lựa chọn tỉ mỉ với độ chín thích hợp. Có ba giống nho chính được sử dụng làm rượu Champagne là Chardonnay, Pinot Noir, Pinot Meunier và một loại nho làm rượu vang trắng.
- Nho Pinot Noir phát triển mạnh mẽ nhất ở vùng núi Montagne de Reims và vùng phía Nam.
- Nho Pinot Meunier được trồng chủ yếu ở một tầng thung lũng Vallée de la Marne với tiết trời ấm áp.
- Còn nho Chardonnay phát triển tốt ở phía Đông Côte de Blancs cũng như Côte de Sézanne.
Quý bạn đọc có thể tìm hiểu chi tiết hơn về các giống nho này qua bài viết: Các giống nho làm rượu Champagne trứ danh bạn nên biết
Rượu Champagne được làm ra như thế nào?
Ngành công nghiệp sản xuất rượu Champagne đã phát triển không ngừng để hoàn thiện nên những chai Champagne cao cấp và tinh tế ngày nay. Bởi áp suất trong chai cao dễ phát nổ nên sản xuất Champagne tuân theo một quy trình nghiêm ngặt.
1. Làm rượu vang thông thường: Nho sản xuất rượu Champagne thường được thu hoạch và nén ép trong máy ép chuyên dụng. Trong đó, hai giống nho đỏ Pinot Noir, Pinot Meunier được ép tách vỏ ngay tránh lẫn màu từ vỏ. Tiếp tục chuyển hỗn hợp nước ép vào thùng inox hoặc gỗ để lên men. Quá trình này sẽ chuyển hóa lượng đường trong nước ép nho thành cồn và CO2.
2. Pha trộn: Ba loại vang nền được đem pha trộn với nhau với tỷ lệ linh hoạt theo mục đích của nhà chế tác để định hình nên các đặc tính của rượu Champagne. Tiếp đến, thêm vào hỗn hợp gồm con men và đường vào.
3. Lên men thứ cấp: Rượu hoàn thành quá trình pha trộn chuyển vào một chai thủy tinh vỏ dày. Con men sẽ ăn đường và tạo ra khí CO2 và cồn giữ lại trong chai.
4. Ủ rượu với xác men: Rượu Champagne sau khi lên men sẽ phát triển thêm nhiều đặc tính và hương vị thơm ngon hơn. Thời gian ủ men tùy thuộc vào loại rượu Vintage hoặc Non-Vintage. Đối với rượu Vintage (có niên vụ cụ thể) là tối thiểu 12 tháng. Đối với rượu Non-Vintage (không có niên vụ) là tối thiểu 36 tháng.
5. Lắng men: Đây là một kỹ thuật được sử dụng để chuẩn bị loại bỏ men cặn. Chai Champagne mỗi ngày đều đem lật ngược lại theo phương nghiêng. Các tế bào nấm men chết sẽ lắng dần xuống vị trí đáy cổ chai.
6. Loại bỏ cặn thừa: Cổ chai Champagne được đem đi ngâm với nước muối đông lạnh hoặc nitơ lỏng để đóng băng cặn. Áp suất nén bên trong chai sẽ đẩy phần cặn đông này ra ngoài, để lại chất rượu trong suốt.
7. Điều chỉnh lượng đường: Nhà sản xuất sẽ cho vào chai hỗn hợp đường và rượu mùi thích hợp để điều chỉnh độ ngọt của rượu Champagne phù hợp với yêu cầu.
8. Hoàn thành: Cuối cùng, các chai rượu Champagne được đem đi nhán dãn và in thông tin cần thiết, đợi xuất bán ra thị trường.
Bọt ga (gas) của Champagne được tạo ra như thế nào?
Bọt ga (ga) là một điểm đặc trưng riêng biệt, dường như là độc nhất của dòng rượu vang Champagne, giúp dễ dàng phân biệt rượu này so với các loại rượu thông thường. Lượng bọt ga đặc biệt này của Champagne được tạo ra sau phương pháp lên men lần hai của rượu gốc. Quá trình này tạo ra khí CO2 hòa tan với rượu hình thành nên các bong bóng.
Cùng với đó, áp suất trong chai tăng dần và tích tụ nhưng rượu vẫn bị nén lại trong chai tạo nên lớp sủi bọt đặc trưng. Khi khui chai, lượng áp suất này được giải phóng và rượu trào ra lớp bọt trắng tuyệt đẹp.
Xem thêm: Cách mở sâm panh nổ (Champagne): Hướng dẫn 5 bước đơn giản
Phân biệt rượu Champagne và Prosecco
Nhiều người đam mê rượu khi tìm kiếm trên thị trường sẽ dễ dàng bị nhầm lẫn giữa hai loại rượu Champagne và rượu Prosecco bởi nhiều điểm tương đồng về hình thức và trải nghiệm uống. QKAWine sẽ hướng dẫn bạn cách phân biệt đơn giản dưới đây:
Nơi sản xuất
Đây là một điểm nhận diện quan trọng. Mỗi vùng sản xuất có điều kiện khí hậu và thổ nhưỡng khác nhau, tạo nên những đặc tính riêng biệt cho loại rượu đó.
- Những chai rượu Champagne được sản xuất độc quyền tại vùng Champagne của Pháp. Đây là yêu cầu tối thiểu để vang sủi được phân loại vào Champagne.
- Còn Prosecco thường được sản xuất tại miền Tây Bắc của nước Ý.
Giống nho
Nguyên liệu để chế tác nên một chai rượu Champagne cơ bản chỉ sử dụng ba giống nho chính là Chardonnay, Pinot Noir và Pinot Meunier. Còn Prosecco được lên men nguyên chất 100% từ một loại nho độc nhất mang tên Glera.
Phương pháp lên men
Các nhà sản xuất rượu Champagne sử dụng phương pháp Méthode Champenoise. Phương pháp này lên men hai lần trong chai nên hương vị đậm vị quả và men, giàu hương vị hơn, đòi hỏi kỹ thuật phức tạp hơn.
Còn đối với rượu Prosecco, các nhà chế tác Ý ứng dụng kỹ thuật charmat, lên men lần 2 trong thùng thép Tank nên rượu có hương vị cơ bản, ít phức tạp và quy trình sản xuất đơn giản.
Bong bóng trong rượu
Bọt ga của Champagne nhìn chung nhỏ, thanh thoát, đẹp mắt và dai dẳng hơn so với bong bóng lớn của dòng rượu Prosecco. Đây cũng là nguyên nhân dẫn đến giá thành của rượu Champagne thường cao hơn hẳn so với rượu Prosecco trên thị trường.
Lời kết
Rượu Champagne đã trở nên phổ biến và chiếm được sự yêu thích mạnh mẽ của giới sành rượu vang trên toàn cầu. Bài viết trên của QKAWine đã lý giải rượu Champagne là gì, nguồn gốc lịch sử, kỹ thuật đặc biệt cũng như những điểm đặc trưng chỉ riêng Champagne mới có. Dòng rượu này không chỉ mang hương vị tươi mát, đầy sảng khoái mà còn được dùng nhiều trong các lễ kỷ niệm trên toàn thế giới.
Nội dung liên quan:
